Είναι κοινή η παράδοση σε όλους τους λαούς της Γης ότι ανάμεσα στους ανθρώπους και στο Θεό ή τους Θεούς, υπάρχουν οντότητες που λειτουργούν ως διάμεσοι. Στο χριστιανισμό οι οντότητες αυτές έχει επικρατήσει να ονομάζονται Άγγελοι, από το ρήμα αγγέλω, αναγγέλω. Στο παρόν άρθρο θα περιοριστούμε στο να μελετήσουμε τους Αγγέλους όπως εμφανίζονται στην ιουδαϊκή και χριστιανική παράδοση αλλά στην κατηγορία της Αγγελολογίας στο μέλλον θα έχουμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε εκτενέστερα με τις οντότητες αυτές.
Τι είναι ο Άγγελος στο χριστιανισμό;
Σύμφωνα λοιπόν με τη χριστιανική αλλά και την ιουδαϊκή παράδοση, οι Άγγελοι είναι οντότητες που δημιουργήθηκαν πριν τον ορατό κόσμο. Η ίδια παράδοση τους θέλει να είναι αθάνατοι, όχι φύσει αλλά χάριτι, όπως χαρακτηριστικά λέγεται, καθότι μόνος φύσει αιώνιος είναι ο Θεός και κανείς άλλος. Σύμφωνα με μερικούς μελετητές, οι Άγγελοι δεν έχουν ελεύθερη βούληση αλλά εκτελούν το θέλημα του Θεού και δεν μπορούν να κατανοήσουν το κακό, δεδομένου ότι όπως ο Θεός είναι Άγιοι. Προσωπικά δεν συμφωνώ με αυτή την άποψη, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Εωσφόρος, πάντα κατά την παράδοση, με ελεύθερη βούληση εξέπεσε, γεγονός που θα αναλύσουμε σε άλλο σημείο. Είναι όντα που δεν αποτελούνται από υλικό σώμα αλλά από λεπτοφυέστερο.
Οι Άγγελοι αναφέρονται συνήθως με ανθρώπινες, αρσενικές μορφές και πολλές φορές δεν γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι είναι Άγγελοι και όχι άνθρωποι. Ωστόσο, κατά βάση, δεν έχουν φύλο αλλά έχουν τη δική τους προσωπικότητα και βούληση. Σε άλλα σημεία εμφανίζονται να ιππεύουν άλογα, να κρατούν ξίφη ή ραβδιά ή ακόμα και να κάνουν ανθρώπινες εργασίες. Σε άλλες περιπτώσεις, εμφανίζονται με τη μορφή οράματος ή οπτασίας και συνήθως προκαλούν φόβο και σεβασμό με την παρουσία τους, ενώ αλλού η εκδήλωσή τους είναι πιο παράξενη. Ήταν ένας Άγγελος που εμφανίστηκε στον Μωϋσή με τη μορφή της φλεγόμενης βάτου, ο ίδιος που προπορευόταν στην έρημο με τη μορφή ενός φωτεινού σύννεφου, ο αόρατος που μέσα σε μια νύχτα θέρισε τα πρωτότοκα των Αιγυπτίων και 175.000 στρατιώτες των Ασσυρίων. Και υπάρχουν πολύ περισσότερες αναφορές.
Αγγελικές Ιεραρχίες
Σύμφωνα με μια σειρά Πατερικών και εξωπατερικών πηγών, στο χριστιανισμό θεωρείται ότι είναι 9 τα Τάγματα των Αγγέλων και περιλαμβάνουν τις εξής ιεραρχίες: Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες, Αρχές, Αρχάγγελοι και Άγγελοι.
Ο Μακ Γκρέγκορ Μάδερς, στο Μείζον Κλειδί του Σολομώντα, αναφέρει ότι οι Αγγελικές Ιεραρχίες είναι δέκα και περιλαμβάνουν τα Χαϊόθ Χα Καντές, Οφανίμ, Αραλείμ, Χασμαλείμ, Σεραφείμ, Μαλαχείμ, Ελοχείμ, Μπένε Ελοχείμ, Χερουβείμ και Ισείμ. Την ίδια ταξινόμηση παραθέτει και ο Μαϊμονίδης στην Mishna Thora, ενώ διάσημη παραμένει στους αποκρυφιστικούς κύκλους και η ταξινόμηση του Τζον Ντι. Σε αυτή οι Άγγελοι διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: Επταρχική Βασιλεία, Άγγελοι των Αιθέρων (Aethyr) και Άγγελοι των Τεσσάρων σημείων του ορίζοντα και των Τεσσάρων Στοιχείων.
Ρόλοι των Αγγελικών Ταγμάτων
Ο βασικός ρόλος των Αγγέλων είναι η εκτέλεση του Θείου Θελήματος και η υμνολογία του Θεού. Πέρα από αυτές τις βασικές αρχές, όμως, σε διάφορα κείμενα έχουν δοθεί και ορισμένες συγκεκριμένες αρμοδιότητες στα αγγελικά τάγματα.
Ρόλοι των Αγγελικών Ταγμάτων
Ο βασικός ρόλος των Αγγέλων είναι η εκτέλεση του Θείου Θελήματος και η υμνολογία του Θεού. Πέρα από αυτές τις βασικές αρχές, όμως, σε διάφορα κείμενα έχουν δοθεί και ορισμένες συγκεκριμένες αρμοδιότητες στα αγγελικά τάγματα.
- Σεραφείμ: Είναι πνεύματα φωτιάς και φωτός, τα οποία ονομάζονται και Εξαπτέρυγα. Στη Γένεση αναφέρονται ως φύλακες του Παραδείσου, με τις περιστρεφόμενες πύρινες ρομφαίες
- Χερουβείμ: Αναφέρονται ως πολυόμματα και προέρχονται από την Ακκαδική παράδοση. Υμνούν αιώνια το Θεό, με το γνωστό ως χερουβικό ύμνο (Άγιος Κύριος Σαβαώθ)
- Θρόνοι. Έδρα τους είναι ο 4ος Ουρανός και σύμφωνα με τον Διονύσιο, διαμέσου των Θρόνων εκφράζεται η Θεία Δικαιοσύνη στους ανθρώπους
- Κυριότητες. Αναφέρονται και ως Χασμαλείμ και είναι οι Άγγελοι εκείνοι που συντονίζουν και κατευθύνουν τα καθήκοντα των υπολοίπων Αγγέλων. Έμβλημά τους είναι τα σκήπτρα και σφαίρες φωτός.
- Δυνάμεις. Άγγελοι επιφορτισμένοι με την προστασία έναντι στους δαίμονες
- Εξουσίες. Θεωρούνται ως μια υπο-ομάδα των Δυνάμεων
- Αρχές. Προστάτες Άγγελοι των αρχηγών των ανθρώπων και της θρησκείας
- Αρχάγγελοι. Κανονικά εδώ υπάγονται όλοι οι Άγγελοι μεγαλύτερου βαθμού από τους τελευταίους αλλά ο τίτλος φαίνεται να είναι περισσότερο τιμητικός, δεδομένου ότι Αρχάγγελοι αποκαλούνται Άγγελοι, όπως ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ, οι οποίοι ανήκουν στην πρώτη τριάδα της ουράνιας ιεραρχίας
- Άγγελοι. Το τελευταίο τάγμα στη συγκεκριμένη ιεραρχία, που περιλαμβάνει όλους τους Αγγέλους που δεν ανήκουν στις προηγούμενες οκτώ κατηγορίες
Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι, εκτός από τις προαναφερθείσες ταξινομήσεις, υπάρχουν στην πραγματικότητα αρκετά συστήματα ιεράρχησης των Αγγέλων. Τα σπουδαιότερα από αυτά είναι του Αγίου Αμβροσίου, του Αγίου Γρηγορίου, του Ψευδο Διονύσιου, του Ισίδωρου της Σεβίλλης και πολλά άλλα. Γίνεται κατανοητό από τον κάθε αναγνώστη ελπίζω, ότι η ιεράρχηση των Αγγέλων ακολουθεί ένα καθαρά εξανθρωποποιημένο μοντέλο αντίληψης του Θείου.
Διαφωνίες και διαφοροποιήσεις υπάρχουν επίσης σχετικά με το σε ποιά ιεραρχία ανήκουν γνωστοί Άγγελοι. Για παράδειγμα, ο Μιχαήλ θεωρείται ότι είναι Αρχάγγελος αλλά ταυτόχρονα ορισμένοι τον ταξινομούν στα Σεραφείμ, στις Κυριότητες, καθώς επίσης τον συγκαταλέγουν και στους Επτά Ισχυρούς Αγγέλους. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλους Αγγέλους.
Διαφωνίες και διαφοροποιήσεις υπάρχουν επίσης σχετικά με το σε ποιά ιεραρχία ανήκουν γνωστοί Άγγελοι. Για παράδειγμα, ο Μιχαήλ θεωρείται ότι είναι Αρχάγγελος αλλά ταυτόχρονα ορισμένοι τον ταξινομούν στα Σεραφείμ, στις Κυριότητες, καθώς επίσης τον συγκαταλέγουν και στους Επτά Ισχυρούς Αγγέλους. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλους Αγγέλους.
