Σάββατο 13 Ιουνίου, 21.00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης – Αγ. Ι. Ρέντης
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΒΡΑΔΙΑΣ
ΤΖΟΑΚΙΝΟ ΡΟΣΣΙΝΙ (1792 – 1868)
Εισαγωγή από την όπερα «Ο κουρέας της Σεβίλλης»
ΑΝΤΟΝΙΟ ΒΙΒΑΛΝΤΙ (1678 – 1841)
Κοντσέρτο για δύο τρομπέτες και έγχορδα σε ντο μείζονα, RV 537
ΓΙΟΖΕΦ ΧΟΡΟΒΙΤΣ (γεν. 1926)
Concertino Classico για δύο τρομπέτες και ορχήστρα δωματίου σε σι ύφεση μείζονα
ΖΩΡΖ ΜΠΙΖΕ (1838 – 1875)
Αποσπάσματα από τις δύο ορχηστρικές σουίτες από την όπερα «Κάρμεν»
ΓΙΟΧΑΝ ΣΤΡΑΟΥΣ ο νεώτερος (1825 – 1899)
Αυτοκρατορικό Βαλς (Βαλς του Κάιζερ), έργο 437
Σολίστ Παναγιώτης Καίσαρης – Γιάννης Καραμπέτσος, τρομπέτες
Μουσική διεύθυνση Nicolas Krauze
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΤΖΟΑΚΙΝΟ ΡΟΣΣΙΝΙ (1792 – 1868)
Εισαγωγή από την όπερα «Ο κουρέας της Σεβίλλης»
Το Δεκέμβριο του 1815 ο Ροσσίνι, είκοσι τριών ετών τότε, έλαβε παραγγελία από το Teatro Argentina της Ρώμης, να γράψει μία καινούρια κωμική όπερα. Έτσι, σε στενή συνεργασία με τον λιμπρετίστα Τσέζαρε Στερμπίνι συνέθεσε -μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα- τον Κουρέα της Σεβίλλης (αρχικά η όπερα είχε τον τίτλο Αλμαβίβα), που βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Πιερ Μπωμαρσαί. Η όπερα ανέβηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1816 και σύντομα καθιερώθηκε ως ένα από τα πιο διασκεδαστικά αλλά και ευφυή μουσικά έργα του Ιταλού συνθέτη αλλά και της ιταλικής κωμικής όπερας (opera buffa) εν γένει. Η ορχηστρική της εισαγωγή δεν εμπεριέχει κανένα θέμα από όσα χρησιμοποιούνται παρακάτω στην όπερα, αφού αυτή είχε χρησιμοποιηθεί από τον συνθέτη ως εισαγωγή και σε δύο προγενέστερες όπερές του. Παραδόξως και τα δύο αυτά έργα ήταν δραματικού χαρακτήρα και είναι εντυπωσιακό πώς η ίδια εισαγωγή λειτουργεί τόσο καλά ως μουσικός πρόλογος ενός κωμικού έργου. Η απήχησή της οφείλεται κυρίως στα λαμπερά της θέματα, άλλοτε λυρικά σαν άριες και άλλοτε εύθυμα και χορευτικά, αλλά και σε ένα εντυπωσιακό ορχηστρικό crescendo, ενδεικτικό του λεγόμενου «κρεσέντο του Ροσσίνι».
ΑΝΤΟΝΙΟ ΒΙΒΑΛΝΤΙ (1678 – 1841)
Κοντσέρτο για δύο τρομπέτες και έγχορδα σε ντο μείζονα, RV 537
Ο μεγάλος εκπρόσωπος της ιταλικής μπαρόκ μουσικής έγραψε δεκάδες κοντσέρτων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν αναμφίβολα οι διάσημες «Τέσσερις Εποχές». Για το Κοντσέρτο για δύο τρομπέτες δεν είναι γνωστός ούτε ο ακριβής χρόνος ούτε ο λόγος σύνθεσής του, αν και εικάζεται πως πρέπει να ήταν κάποια επίσημη περίσταση, λόγω του πανηγυρικού και λαμπερού χαρακτήρα της μουσικής. Το Κοντσέρτο αποτελείται, όπως ήταν το σύνηθες, από τρία μέρη (γρήγορο, αργό, γρήγορο), με το δεύτερο να λειτουργεί ως μία συντομότατη μετάβαση χωρίς την παρουσία των σολίστ. Το μέρος αυτό αποτελεί αυτούσια αντιγραφή του αντίστοιχου αργού μέρους από το Κοντσέρτο για έγχορδα RV 110, ενώ υλικό του τρίτου μέρους συνιστά μία ευφάνταστη επεξεργασία του θεματικού υλικού από το πρώτο μέρος του προαναφερθέντος Κοντσέρτου. Οι δύο σολίστ άλλοτε παίζουν παράλληλα και άλλοτε αναπτύσσουν έναν δυναμικό αντιστικτικό διάλογο μεταξύ τους, σε κάθε περίπτωση με περάσματα όλο λάμψη και υψηλές δεξιοτεχνικές απαιτήσεις.
ΓΙΟΖΕΦ ΧΟΡΟΒΙΤΣ (γεν. 1926)
Concertino Classico για δύο τρομπέτες και ορχήστρα δωματίου σε σι ύφεση μείζονα
Αν και γεννήθηκε στη Βιέννη, ο εβραϊκής καταγωγής Γιόζεφ Χόροβιτς κατέφυγε με την οικογένειά του στη Βρετανία το 1938, για να ξεφύγει από τις διώξεις των ναζί. Έκτοτε ζει και εργάζεται εκεί παράγοντας ένα πλούσιο συνθετικό έργο, που περιλαμβάνει συμφωνική μουσική, μπαλέτα, μουσική δωματίου, καθώς και μουσική για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. To 1985 συμπληρώθηκαν τρεις αιώνες από τη γέννηση τριών μεγάλων συνθετών, και συγκεκριμένα του Ντομένικο Σκαρλάτι, του Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ και του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Την τριπλή αυτή επέτειο τίμησε ο συνθέτης γράφοντας εκείνη τη χρονιά το Κλασικό Κοντσερτίνο για δύο τρομπέτες και σύνολο χάλκινων πνευστών ή ορχήστρα εγχόρδων. Η τυπική τριμερής δομή του έργου αλλά και η συχνά αντιστικτική γραφή, ιδίως στο πρώτο και το τρίτο μέρος, αποτίνουν προφανώς φόρο τιμής στους τρεις μεγάλους Δασκάλους του μπαρόκ. Παράλληλα είναι εμφανής η επιρροή από τη μουσική τζαζ, που γενικά έχει επηρεάσει τον συνθέτη έντονα. Βαθύς γνώστης και λάτρης του ήχου των πνευστών (που κυριαρχούν σε πληθώρα έργων του), ο Χόροβιτς αναδεικνύει στο έπακρο τον διεισδυτικό και διαυγή ήχο της τρομπέτας αλλά εξερευνά και την πιο αισθησιακή πτυχή του ήχου της στο αισθαντικό αργό μέρος του έργου.
ΖΩΡΖ ΜΠΙΖΕ (1838 – 1875)
Αποσπάσματα από τις δύο ορχηστρικές σουίτες από την όπερα «Κάρμεν»
Οι πρώτες παραστάσεις της όπερας Κάρμεν του Ζωρζ Μπιζέ, που βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του Προσπέρ Μεριμέ, δόθηκαν στο Παρίσι το 1875 και ήταν κάθε άλλο παρά επιτυχημένες. Ο συνθέτης πέθανε τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, χωρίς να προφτάσει να βιώσει την μετέπειτα θριαμβευτική πορεία της όπεράς του, που άρχισε να γίνεται αποδεκτή από το διεθνές κοινό αλλά και από μεγάλους συνθέτες με ανυπόκριτο θαυμασμό. Σήμερα πλέον η Κάρμεν είναι μία από τις πιο πολύ παρουσιαζόμενες όπερες παγκοσμίως· πολλές από τις εξαίσιες μελωδίες της είναι αναγνωρίσιμες και αγαπητές ακόμα και από ανθρώπους που έχουν ελάχιστη σχέση με τον κόσμο της όπερας, ενώ πολλοί συνθέτες έχουν εμπνευστεί έργα βασισμένα στη μουσική της Κάρμεν. Μετά τον θάνατο του Μπιζέ ο ομότεχνος και συμπατριώτης του, Ερνέστ Γκυρώ, σχηματοποίησε δύο ορχηστρικές σουίτες που περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τη μουσική της όπερας. Όπως ήταν απόλυτα αναμενόμενο, οι σουίτες αυτές έχουν κατακτήσει μία σταθερή θέση στο ρεπερτόριο των συμφωνικών συναυλιών προσφέροντας πάντα την ευκαιρία μίας ακόμα επαφής με τη διαχρονικά σαγηνευτική μουσική του Μπιζέ.
ΓΙΟΧΑΝ ΣΤΡΑΟΥΣ ο νεώτερος (1825 – 1899)
Αυτοκρατορικό Βαλς (Βαλς του Κάιζερ), έργο 437
Ο Γιόχαν Στράους ο νεώτερος, γόνος μουσικής οικογενείας και γνωστός ως «βασιλιάς του βαλς», αποτέλεσε στην εποχή του δεσπόζουσα φυσιογνωμία στα μουσικά πράγματα της Βιέννης. Το πλούσιο έργο του, που αποτελείται κυρίως από βαλς, πόλκες, εμβατήρια και οπερέτες, γνώρισε πλατιά απήχηση. Ο συνθέτης του διάσημου «Γαλάζιου Δούναβη», έγραψε το Αυτοκρατορικό Βαλς («Βαλς του Κάιζερ») το 1889 κατά παραγγελία του αυτοκράτορα της Αυστρίας Φραγκίσκου Ιωσήφ, με αφορμή την επίσκεψή του στο Βερολίνο, στην αυλή του Γερμανού αυτοκράτορα («Kaiser» στα γερμανικά) Γουλιέλμου Β’. Μία αργή και στιβαρή εισαγωγή δημιουργεί μία ιδανική ατμόσφαιρα για την διαδοχική παράθεση τεσσάρων γρήγορων και ανάλαφρων βαλς.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΗΣ
Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1971. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του στη Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος, με δάσκαλο τον Γ. Κούρκουλο. Συνέχισε στην Αθήνα στην τάξη του Γ. Ιωαννίδη και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Ωδείο Φ. Νάκας με καθηγητή τον Σ. Άνθη, απ’ όπου πήρε και το δίπλωμά του (1991). Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια τρομπέτας με καθηγητές τους Bo Nilson και Frits Damrow.
Κατά περιόδους συνεργάστηκε με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ., την «Καμεράτα» Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής, την Ορχήστρα των Χρωμάτων και την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ως σολίστ έχει εμφανιστεί με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ. την Ορχήστρα των Χρωμάτων, την Ορχήστρα Πατρών, την Ορχήστρα Εγχόρδων «Μαρσύας», την Ορχήστρα Intrarti, την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων και την Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής ”Καμεράτα”.
Υπήρξε επί χρόνια μέλος του κουιντέτου χάλκινων πνευστών «MELOS BRASS» με το οποίο έχει και δισκογραφική δραστηριότητα με την εταιρεία Legend Classics. Είναι μέλος του Συνόλου Χάλκινων Πνευστών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών ”Metallon” .
Από το 1991 είναι κορυφαίος μουσικός στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, διδάσκει στο Ωδείο Φ. Νάκας και στο Κολέγιο Αθήνας-Ψυχικού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΤΣΟΣ
Ο Γιάννης Καραμπέτσος γεννήθηκε στην Άρτα. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στη Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδος με δάσκαλο τον Αναστάσιο Κοψιδά. Συνέχισε τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή το Νίκο Ξανθούλη, στο Ορφείο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή το Γεράσιμο Ιωαννίδη και στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών με καθηγητή το Σωκράτη Άνθη απ’ όπου και πήρε το δίπλωμά του. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στη φημισμένη σχολή Trompeten Akademie Bremen στη Γερμανία με καθηγητές τους Bo Nilsson, James Thompson και Thomas Stevens. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια και μαθήματα τρομπέτας στην Ελλάδα με τους καθηγητές Paul Archibauld, James Watson, Bo Nilsson, Vince DiMartino, Fred Mills και Allen Vizzuti, στο Freiburg της Γερμανίας με τον Anthony Plog, στη Σουηδία με τους Adolph Herseth, Bo Nilsson και Reinhold Friedrich και στο Παρίσι με τον Pierre Thibaud. Έχει λάβει μέρος σε συναυλίες με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ, την Ορχήστρα Καμεράτα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την Ορχήστρα των Πατρών, τη ∆ημοτική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, το συγκρότημα χαλκίνων πνευστών «Athens Brass Ensemble», το κουιντέτο χάλκινων «Ορφέας», το Σύνολο Χάλκινων Πνευστών και Κρουστών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών «Metallon», και το συγκρότημα μουσικής δωματίου «Νικόλαος Μάντζαρος». Έχει συμπράξει σε συναυλίες μουσικής δωματίου με καλλιτέχνες παγκοσμίου βεληνεκούς όπως: Allen Vizzuti, Vince DiMartino, David Ohanian, Roger Bobo, Enrique Crespo και Scott Hartman. Έχει εμφανιστεί ως σολίστ με τη ∆ημοτική Φιλαρμονική του Πειραιά, τη ∆ημοτική Φιλαρμονική του ∆ήμου Αθηναίων, τη Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Επίσης έχει κάνει αρκετές πρώτες εκτελέσεις, στην Ελλάδα, έργων του διεθνούς ρεπερτορίου της τρομπέτας. Στη διετία 2003 – 2005 είχε τη θέση του κορυφαίου στην Ορχήστρα των Εθνών με έδρα τη Γερμανία με την οποία έχει παίξει στα μεγαλύτερα θέατρα της Γερμανίας, της Ουαλίας, της Ιρλανδίας και της Αγγλίας και έχει περιοδεύσει στη Νότιο Αφρική και στην Κίνα. Είναι μέλος του συγκροτήματος μουσικής δωματίου «Νικόλαος Μάντζαρος», του Συνόλου Χαλκίνων Πνευστών και Κρουστών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών «Metallon» και κορυφαίος μουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.
NICOLAS KRAUZE
Ο Nicolas Krauze γεννήθηκε το 1974 στην πόλη Angers της Γαλλίας. Ολοκλήρωσε τις μουσικές του σπουδές, ως επί το πλείστον, στις Η.Π.Α., τη Γαλλία και τη Ρωσία. Φοίτησε το μεγαλύτερο διάστημα στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι και στο Ινστιτούτο Gnessin στη Μόσχα, μελετώντας αρχικά βιολί και μετέπειτα διεύθυνση ορχήστρας. Μεταξύ άλλων, καθηγητές και σύμβουλοί του υπήρξαν οι Gennady Cherkassov, Edward Ambartsoumian, Nicolas Brochot, Zsolt Nagy, Christoph Eschenbach.
Έχει διευθύνει σημαντικές ορχήστρες, όπως την Εθνική Ορχήστρα του Μονπελιέ, την Ορχήστρα της Αβινιόν, την Εθνική Ορχήστρα της Λορένης, τη Συμφωνική Ορχήστρα Lamoureux, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Παρισιού, την Ορχήστρα Δωματίου των Βερσαλλιών, τη Wiener Concert-Verein, τη Συμφωνική Ορχήστρα της Arena της Βερόνας, τις Συμφωνικές Ορχήστρες του Μπάρι και της Σικελίας, την Κρατική Ορχήστρα του Καζακστάν, την Κρατική Ακαδημαϊκή Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Στετίνο (Πολωνία), τη Συμφωνική Ορχήστρα Λούμπλιν (Πολωνία), τη Φιλαρμονική Δωματίου του Βρότσλαβ (Πολωνία), τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βουκουρεστίου, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σιμπίου (Ρουμανία) και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Όλομουτς (Τσεχική Δημοκρατία). Όντας αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής της Ορχήστρας Δωματίου «Nouvelle Europe», έχει διευθύνει πάνω από 300 συναυλίες της Ορχήστρας στη Γαλλία, κυρίως στο Παρίσι. Παράλληλα, έχει διοριστεί ομόφωνα από το Διοικητικό Συμβούλιο και τους μουσικούς, ως βασικός προσκεκλημένος αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας του Καζακστάν (Αλμάτι) για τις περιόδους 2013, 2014 και 2015.
Στο Λυρικό Τομέα, έχει διευθύνει πάνω από 100 παραστάσεις σε ποικίλες παραγωγές σε όλη την Ευρώπη (Φάουστ του Γκουνώ, Αΐντα του Βέρντι, Το ελιξίριο του έρωτα και Ντον Πασκουάλε του Ντονιτσέτι, Καβαλερία Ρουστικάνα του Μασκάνι, Γάμοι του Φίγκαρο του Μότσαρτ, Εύθυμη Χήρα του Λέχαρ κ.ά.).
ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είναι το αρχαιότερο ορχηστρικό μουσικό σύνολο στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα ως Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών και έκτοτε πέρασε από διάφορα στάδια, τόσο ως προς την ονομασία, όσο και ως προς τον τρόπο λειτουργίας της. Η πρώτη συναυλία της ως Κρατική Ορχήστρα Αθηνών δόθηκε στις 28 Φεβρουαρίου του 1943.
Από την ίδρυσή της έως σήμερα, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών προσφέρει στους Έλληνες την δυνατότητα επικοινωνίας με τα αριστουργήματα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, ενώ ταυτόχρονα είναι ο κορυφαίος εκφραστής της εγχώριας συνθετικής παραγωγής. Έχει σταθερή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα πραγματοποιώντας πάνω από πενήντα συναυλίες ετησίως. Εκτός από την Αθήνα, εμφανίζεται τακτικά σε πολλές πόλεις της Ελλάδος, καθώς και σε σημαντικές αίθουσες και φεστιβάλ του εξωτερικού.
Εξέχοντες αρχιμουσικοί, ανάμεσά τους οι Ρίχαρντ Στράους, Βάινγκαρτνερ, Κνάπερτσμπους, Βάλτερ, Μητρόπουλος, Γιόχουμ, Μαρκέβιτς, Μάαζελ, Τεμιρκάνοφ, Πλασόν και κορυφαίοι σολίστ, όπως ενδεικτικά οι Ρούμπινσταϊν, Κεμπφ, Κορτώ, Κράισλερ, Τιμπώ, Καζάλς, Ροστροπόβιτς, Μπρέντελ, Μπάρενμποϊμ και Άργκεριχ έχουν συμπράξει με την Ορχήστρα κατά την πολύχρονη ιστορία της.
Διευθυντές της Ορχήστρας έχουν διατελέσει κατά το παρελθόν οι Φιλοκτήτης Οικονομίδης, Θεόδωρος Βαβαγιάννης, Ανδρέας Παρίδης, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Ιωαννίδης, Αλέξανδρος Συμεωνίδης, Άρης Γαρουφαλής, Βύρων Φιδετζής και Βασίλης Χριστόπουλος. Από τον Μάιο του 2014 Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών είναι ο Στέφανος Τσιαλής.